Notícies
-
Aran auance cap a un autogovèrn efectiu
Aran contunhe auançant damb pas ferm entà assolidar un autogovèrn efectiu. Era compareishença dera Sindica d’Aran en Plen deth Parlament de Catalunya amiada a tèrme aguest 19 de noveme, a representat un moment determinant entà hèr sénter era votz d’Aran e hèr a arribar as membres dera cambra es sòns besonhs, en tot rebrembar, un…
-
Impulsam er emplec der aranés damb era naua campanha: “Ací ne didem”
Er aranés, lengua pròpria d’Aran, ei part essenciau dera identitat, dera cultura e rason d’èster der autogovèrn aranés. A traués d’era, s’articule eth modèu institucionau, era expression politica e era sua comunautat lingüistica. Totun, es cambis sociaus, demografics e economics des darrèri ans an provocat un descens important der emplec sociau dera lengua, especiauments entre…
Es nòstes recomanacions
Er article
-
Es persones en centre
Eth sistèma sanitari e sociau ei ua des expressions mès visibles deth nòste autogovèrn. Un modèl creat entà garantir qu’era ciutadania aranesa auesse accès a uns servicis de qualitat, adaptadi ara realitat de montanha e basadi en ua vision fòrça clara: plaçar es persones en centre. Ua vision que tostemp a guidat era accion d’Unitat…
-
Era atencion as persones, ua prioritat
En 2025 es rèptes qu’afronte era Val d’Aran son similars as de d’auti territòris: er increment de poblacion, er envelhiment dera societat, era manca d’abitage, era migracion, era solitutd non desirada, …. Ei per aquerò qu’apostam per ua atencion integrada, sociau e sanitària, entà garantir plaçar as persones en centre des politiques, de manèra mès…
-
Víuer en un territòri de montanha: ua oportunitat de futur
Pendent fòrça temps s’a considerat que demorar en un pòble ère sinonim de manca de poblacion, de recorsi, d’oportunitats…en tot avalora’c coma quauquarren pejoratiu. Aguest a estat eth relat dominant. Es territòris de montanha non son endrets endarreridi ne ua carga que cau suportar. Son arrics e plei de possibilitats. Aquiu s’i consèrven es paisatges,…
-
OVIHUEC.DAT ENTÀ AUANÇAR
Eth principau objectiu deth projècte Ovihuec ei eth de bastir un bracahuec naturau ath torn deth pòble de Vilamòs, en tot adaptar es prètzhèts que desvolopauen es nòsti pairsénhers sus eth trabalh dera tèrra, des prats e des uarts, as auanci mecanics des nòsti tempsi. Ara ben, sense deishar de costat aqueth esperit de comunautat…
-
Temps d’esperança
Lèu harà dus ans que se celebrèren es eleccions generaus de 2023. Es resultats plan bons qu’artenhèc eth PSC an permetut hèr a arribar era nòsta sensibilitat politica, representada per Unitat d’Aran, ar ensem d’España. Ath delà, s’arturèc era regression qu’auesse representat un govèrn en mans deth PP e VOX —un risc encara vigent. Entad…
-
Era Val d’Aran coma scenari esportiu
En aguest article, eth Vicesindic 3au e Conselhèr d’espòrts, Javier Cavero, reflexione sus era importància der espòrt en Aran e eth trabalh que s’amie a tèrme deth Conselh Genereua d’Aran estant, entà gestionar e desvolopar aguest airau des deth territòri. Damb era sua orografia privilegiada, era Val d’Aran ei un referent esportiu e motor de…
-
Eth reconeishement d’Aran
En contèxte globau que viuem, es representants publics auem de compréner e acceptar qu’assistim ath neishement d’ua naua era, d’un nau paradigma que mos emplace a hèr dera generositat un esturment indispensable qu’a de regir ua naua manèra de gestionar, mès propèra e mès empatica, que balhe certeses a ua ciutadania desconcertada e espantada per…
-
Ua oposicion utila en favor des vesins de Naut Aran
Coma cap dera oposicion deth partit Unitat d’Aran, voi compartir damb es vesins de Naut Aran eth balanç des mesures qu’auem prepausat e artenhut pendent eth periòde 2023-2024. Des dera nòsta posicion, auem trabalhat damb fermetat e dedicacion entà èster ua oposicion utila, enfocada en aportar solucions concrètes e beneficis reaus ath nòste municipi. Pressupòsti…
-
Bastir present entà garantir eth futur
Es nòstes societats conviuen damb cambis plan prigonds. Ei çò que denominam “transicions” e mos afècten enes encastres tecnologics, damb era rapida transformacion des nòsti entorns quotidians e laboraus, a on era tecnologia pren cada còp mès protagonisme. Passe tanben enes cambis climatics a on vedem es impactes der escauhament dera planeta damb cambis extrems…
Votzes d’Aran
-
Pepita Caubet Delseny
Pepita Caubet Delseny, aranesa neishuda en Vielha, qu’auec ua grana estima pera sua tèrra, Aran, e pera sua gent. Ua estima que se ve reflexada ena sua vida e ena sua grana òbra literària, autant en narracion coma en poesia. Enter es sues àmplies òbres, en destaque “Era darrèra hèira de Vielha”, pera qu’obtiec eth…
-
Santiago Vidal Ordoñez
Un puntau dera presencia d’Unitat d’Aran enes institucions deth país Santiago a estat e ei un òme damb fòrta personalitat, que se caracterise sustot e entre d’autes causes en sentit comun, en senh e ena onradesa. Deishèc patenti toti aguesti valors e caracteristiques en sòn pas politic pera pedania d’Aubèrt, Betlan, Mont e Montcorbau, dera…
-
Jose Maria Sirat Llonch
Militant d’Unitat d’Aran, dera sua fondacion ençà, Jose Maria Sirat, desvolopèc tota era sua vida politica coma còsso der Ajuntament de Vielha e Mijaran, dera prumèra legislatura democratica en 1979 estant, e enes deth 1983 e 1987. Setze ans dedicadi ath municipi de Vielha e Mijaran, peth que sentie ua grana estima fòrça remercable. Eth…
-
Carlos Llobet Roviras
Carlos Llobet Roviras, arquitècte de profession e militant d’Unitat d’Aran dençà era sua formacion. Tanben siguec membre fòrça actiu dera Associacion de Vesins “Es Terçons”, dera qué siguec dessenhador de toti es sòns pannèus e placards, prètzhèt que tanben portèc a tèrme posterioraments, en tot crear disparièrs pannèus electoraus. Siguec escuelhut còsso der Ajuntament de…
Istòria e memòria
-
Eth Tractat de Lies e Patzeries: patz, comèrç e cooperacion enes Pirenèus
Eth Tractat de Lies e Patzeries, signat eth 22 d’abriu de 1513 en Plan d’Arrem, (un plan de nauta montanha situat ena vertent francesa apròp deth pòrt de Portilhon, e qu’auie dejà ua longa foncion coma lòc neutre, a on se trapauen es representants des vals des dus costats des Pirenèus entà apariar e tractar…
-
Er armari des sies claus: memòria institucionau dera Val d’Aran
Entre es fòrça simbèus dera istòria aranesa, pògui son tan significatius coma er Armari des Sies Claus, protector des documents mès valuosi der autogovèrn d’Aran. Des deth sègle XIII, era Val d’Aran a compdat damb institucions pròpries que li autrejauen autonomia ena gestion des sòns ahèrs e ena defensa des sòns privilègis politics. Aguesta autonomia…
-
Eth Camin Reiau: memòria viua dera Val d’Aran
Eth Camin Reiau ei fòrça mès qu’un simple camin. Ei era columna vertebrau dera istòria aranesa, un hiu de tèrra caushigada que connècte pòbles e persones. Non ei sonque ua travèrsa, se non un testimòni dera istòria dera Val d’Aran. Non se coneish ua data exacta que mèrque “eth bastiment deth Camin Reiau” ena sua forma modèrna,…
-
Perqué celebram era Hèsta d’Aran?
Era Hèsta d’Aran ei era hèsta nacionau dera Val d’Aran, aguesta ei celebrada annauments eth 17 de junh d’ençà eth 1991. Aguesta data merque eth restabliment, dempús de sègle e miei, dera maxima institucion aranesa e deth sòn autogovèrn es arraïtzes deth quau vien pera concesion dera Querimònia en an 1313 peth rei Jaime II…
-
Manifèst deth Conselh Generau Provisionau dera Val d’Aran
Eth “Manifèst deth Conselh Generau Provisionau dera Val d’Aran” ei un document istoric que simbolize eth desir de recuperacion der autogovèrn e dera identitat pròpria dera Val d’Aran. Eth Conselh Generau d’Aran, recuperat en 1991 damb era Llei 16/1990, represente era institucion d’autogovèrn dera Val d’Aran. Aguesta institucion ei formada per 13 conselhèrs elegidi cada…
-
Ressenha istorica d’un partit politic
En motiu des trenta ans d’Unitat d’Aran e deth sòn cincau Congrès Nacionau, eth partit editèc eth libret “Ressenha istorica d’un partit politic”. Siguec publicat eth 19 d’abriu de 2008 damb era redaccion, recèrca e investigacion a cargue dera Comission Organizadora deth 5au Congrès d’Unitat d’Aran:
